ดั้นด้นเที่ยว “หนองบัวลำภู” ทั้งแซ่บทั้งนัว “ส้มตำบุญรอด”

Review พาชิมพาส่อง

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่เรียกกันสั้นๆ ว่า “อีสาน” เป็นพื้นที่ท่องเที่ยวมีเสน่ห์ไม่เหมือนใคร โดยเฉพาะอาหารการกิน ต้องบอกว่ารสแซ่บ นัว โดนใจ แม้คนไม่กินรสจัดก็ยังชื่นชอบอาหารอีสาน  อาหารพื้นเมืองของชาวอีสานมีหลากหลายมาก เพราะพื้นที่ภาคนี้มีหลายกลุ่มชาติพันธุ์อาศัยอยู่  ขึ้นต้นด้วยคำว่า “ไท” แทบทั้งนั้น ตั้งแต่ไทยลาว ไทดำ ไทกุลา ไทย้อ  ไทโส้  เป็นต้น  อาหารหลักของชาวไทเหล่านี้ คือ ข้าวเหนียว จะกินข้าวเหนียวเป็นอาหารในตอนเช้า ผิดกับคนภาคกลาง  อาหารของภาคอีสานส่วนใหญ่จะมีรสเผ็ด เค็ม เปรี้ยว แต่ไม่นิยมเปรี้ยวมาก  ยิ่งพวกประเภท ลาบ ส้มตำ อีสานขนาดแท้ จะเผ็ดและเค็ม  ส่วนความเปรี้ยวได้จากมะกอก  ส้มมะขาม และมดแดง ไม่นิยมมะนาวเท่าไหร่นัก  รสเค็มได้จากปลาร้า

หากเป็นจำพวกเนื้อสัตว์ ชาวอีสานส่วนใหญ่ชอบกินเนื้อวัว  เนื้อควาย และปลาน้ำจืด ไม่นิยมหมู จึงไม่ค่อยมีอาหารที่ทำด้วยหมู นอกจากนี้แล้วอาหารของคนอีสานยังหาได้จากธรรมชาติ ตามท้องไร่ท้องนาหรือในป่า เช่น กบ เขียด อึ่งอ่าง กิ้งก่า รวมถึงแมลงชนิดต่างๆ เช่น แมงกีนูน  แมงกุดจี่  ส่วนกรรมวิธีการทำอาหารของคนอีสานก็มักจะใช้วิธีต้ม แกง ปิ้ง หรือย่าง เช่นเดียวกับทางภาคเหนือ ดังนั้น อาหารท้องถิ่นของคนอีสานแทบจะไม่ใช้ไขมันหรือน้ำมันในการทำอาหาร และมักจะเป็นอาหารที่มีน้ำขลุกขลิกเพื่อให้สามารถใช้ข้าวเหนียวจิ้มได้  ที่ขาดไม่ได้ใน “พาข้าว” หรือ สำรับของคนอีสาน คือ พืชผักพื้นบ้านชนิดต่างๆ ที่หาได้ในท้องถิ่น เช่น ผักติ้ว ผักกระโดน ผักอีฮีน ฯลฯ

เมื่อเดินทางไปจังหวัดหนองบัวลำภู จังหวัดน้องใหม่ในภาคอีสาน และยังเป็นเมืองโบราณในอดีต มีประวัติยาวนานไม่น้อยกว่า 900 ปี  ในประวัติศาสตร์เมืองหนองบัวลำภูบอกว่าเดิมเป็นดินแดนที่ขึ้นต่อกรุงศรีสัตตนาคนหุต หรือ เวียงจันทน์  มีชื่อว่า “เมืองหนองบัวลุ่มภู นครเขื่อนขันธ์ กาบแก้วบัวบาน” หลังจากเข้ามาอยู่ในการปกครองของไทย โดยเป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดอุดรธานี กระทั่งได้รับแต่งตั้งเป็นจังหวัดอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2536  หนองบัวลำภูจึงเป็นจังหวัดน้องใหม่ ที่อยู่ท่ามกลาง 3 จังหวัดพี่ใหญ่ที่เป็นศูนย์กลางการเดินทางและการท่องเที่ยว อย่าง อุดรธานี  เลย และ ขอนแก่น ใครๆ จึงมักกล่าวว่า “หนองบัวลำภูเป็นจังหวัดทางผ่าน”

แต่ในความเป็นจริงนั้น หนองบัวลำภูเป็นจังหวัดที่สงบและน่าไปเที่ยวในแบบธรรมชาติ โดยเฉพาะในฤดูใบไม้เปลี่ยนสี ราวป่าทั้งแถบบนภูเขาที่โอบล้อมจังหวัดกลับมีสีสันของใบไม้เหลือง แดง เขียว ส้ม งดงามราวภาพวาด หลายคนไปเห็นแล้วถึงกับบอกว่าเป็นสวิตเซอร์แลนด์เมืองไทยก็ไม่ปาน ที่หนองบัวลำภูยังมี “ศาลสมเด็จพระนเรศวร” ตั้งอยู่  เป็นความสงสัยของหลายๆ คน ว่าสมเด็จพระนเรศวรมาเกี่ยวข้องกับเมืองห่างไกลและแห้งแล้งอย่างนี้ได้อย่างไร  ทำไมจึงต้องสร้างศาลของพระองค์ขึ้น สอบถามจากนักประวัติศาสตร์บอกว่า เมื่อ พ.ศ. 2117 สมเด็จพระนเรศวร ขณะนั้นพระชนมายุ 19 พรรษา และยังทรงครองเมืองพิษณุโลก ได้ยกกองทัพติดตามพระมหาธรรมราชาผู้เป็นพระบิดา มาล้อมกรุงเวียงจันทน์ศรีสัตนาคนหุต และได้ประทับอยู่ ณ ที่ตั้งเมืองหนองบัวลำภูในปัจจุบัน ต่อมาทางจังหวัดจึงได้สร้างศาลสมเด็จพระนเรศวรฯ เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานระลึกถึงพระองค์  ใครที่ไปหนองบัวลำภูแล้วไม่รู้จะไปเที่ยวไหน นับว่าคิดผิด ต้องคิดใหม่เสียแล้ว

นอกจากความสำคัญในด้านเป็นเมืองโบราณ มีสถานที่ทางประวัติศาสตร์แล้ว หนองบัวลำภูยังมีชื่อเรื่องอาหารการกิน โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาหารประจำถิ่น มีแหล่งของกินสุดยอด หลายแห่ง อาทิ อ่างเก็บน้ำห้วยน้ำบอง บ้านตาดไฮ ต.โคกม่วง อ.โนนสัง  พื้นที่ที่ติดกับอ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อนอุบลรัตน์ เป็นแหล่งประมงน้ำจืดแหล่งใหญ่และทิวทัศน์สวยงาม บรรยากาศของเขื่อนอุบลรัตน์ที่บ้านท่าลาด (ต.หนองเรือ) นับเป็นหมู่บ้านชาวประมงที่ได้ชื่อว่า “คลังปลาแห่งที่ราบสูง” และยังเป็นศูนย์กลางขายส่งผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปจากปลาน้ำจืดส่งขายทั่วอีสาน  ที่ขึ้นชื่อคือ “ปลาส้ม” เป็นผลิตภัณฑ์พื้นบ้านที่ทางชุมชนรวมตัวกันเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชน “ปลาส้ม

บ้านท่าลาด” ทำออกขายเป็นตัวๆ และเป็นปลาส้มที่ใช้เฉพาะเนื้อปลาปั้นเป็นก้อนแล้วคาดด้วยใบตองฉีกเป็นเส้นเล็กๆ เพื่อให้หยิบง่ายเรียก “ปลาส้มสายเดี่ยว”   ยังมี “หม่ำปลา” น่าซื้อมาลองชิม  ถัดจากนั้นยังมีของกินพื้นถิ่น ของป่า และสินค้าเกษตรนานาชนิดจาก “ตลาดห้วยเดื่อ” อยู่ในอำเภอเมือง มีข้าวของน่าซื้อหามากมายมาวางขาย เป็นของชาวบ้านทำเองและยังไม่เคยเห็นจากตลาดในเมือง ของป่าก็มีรังผึ้งพร้อมตัวอ่อน เห็ดป่าหลากชนิด แม่เป้ง แมงแคง แมลงต่างๆ ฯลฯ

หากเดินทางท่องเที่ยวตามที่บอกจนท้องกิ่วต้องแวะหาร้านอาหารกินสักมื้อ ของกินประจำถิ่นที่พลาดไม่ได้ คือ ส้มตำ  ต้องที่ร้าน “ส้มตำบุญรอด” ตั้งอยู่เยื้องๆ ร้านเจ มาร์ท ถ.ศรีคุณาธาร ต.หนองบัว อ.เมือง จ.หนองบัวลำภู หาไม่ยาก หากหลงทางสามารถสอบถามเอากับคนพื้นที่ได้ เป็นรู้จักทุกคน ร้านนี้เป็นร้านค่อนข้างใหญ่พื้นที่กว้างขวาง แต่บริการรวดเร็วทันใจ เมนูอาหารมีให้เลือกจนตาลาย ตั้งแต่อาหารอีสานขึ้นชื่อจำพวกส้มตำ ก็มีสารพัดตำเลือกกันไม่ไหวเรียงมาเป็นหน้ากระดาน ตำไทย ตำลาว ตำมั่ว ตำป่า ตำถั่ว ตำข้าวโพด ส้มตำของที่ร้านนี้รสชาติเผ็ดจัดจ้านออกไปทางหวานนิดหน่อย ขึ้นอยู่กับชนิดของตำด้วย  ส่วนปลาร้านั้นนัวดี

อาหารขึ้นชื่อของร้านที่ต้องสั่งก็มี ไก่ย่าง ที่ย่างได้พอดีๆ สุกเนื้อแน่นหนังแห้งกรอบสไตล์ไก่ย่างเขาสวนกวาง ซี่โครงหมูย่างกินกับข้าวเหนียวอร่อยมาก คอหมูย่างก็เช่นกัน กินจนข้าวเหนียวหมดกระติ๊บไม่รู้ตัว ตามด้วยปลานิลเผาตัวใหญ่เสิร์ฟในสไตล์เมี่ยงแป๊ะซะพร้อมผักสดนานาชนิด และเส้นขนมจีน หากยังไม่สะใจ ยังมีเมนูสั่งได้อีก เช่น ตับหวาน ต้มปลานิล แกงอ่อม หอยแครงลวก หอยนางรมก็มี ฯลฯ ส่วนราคาก็สมน้ำสมเนื้อ ไม่แพงเกินหน้าตาของอาหารแต่ละจาน  หากไปถึงหนองบัวลำภูแล้วลองหยิบโทรศัพท์กดหมายเลขสอบถามเอาเองได้ เบอร์ 042-312930 เปิดบริการทุกวัน ไปกินแล้วจะติดใจ ต้องไปแล้วไปอีก