แกงส้มดอกสะแล

คนเมืองจะไม่เหมือนแกงเลียงภาคกลาง แต่ก็มีส่วนผสมเครื่องแกงคล้ายๆ กัน เช่น พริกแห้ง หัวหอมแดง กระเทียม และกะปิ โขลกรวมกัน แล้วใส่มะเขือส้มชูรสเปรี้ยวเล็กน้อย ซึ่งจะเรียกแกงแบบนี้ว่า “แกงดอกสะแล”

นอกจากนี้ดอกสะแลยังต้มกินกับน้ำพริกได้เหมือนกับผักอื่นๆ แต่ที่ได้รับความนิยมมากก็คือ แกงส้มดอกสะแล อันที่จริงดอกสะแลเมื่อนำมาทำอาหารและสุกแล้ว จะมีเมือกนิดๆ เวลาเคี้ยวจะมีความรู้สึกลื่นๆ เล็กน้อย แต่ก็ไม่ถึงกับเป็นเมือกลื่นเท่ากับดอกหรือยอดผักปลัง และหากไม่คุ้นเคยอาจจะรู้สึกขมและมีรสซ่าเล็กน้อย แกงส้มดอกสะแลของคนเมืองนั้นจะมีกลเม็ดเคล็ดลับที่แตกต่างกันในแต่ละท้องถิ่น บางสูตรจะใส่กระชาย หรือบางสูตรก็ใส่ข่า และตะไคร้

สำหรับสูตรแกงส้มดอกสะแลที่นำมานี้ เป็นแกงส้มดอกสะแลของคนทางภาคเหนือตอนล่าง ที่มีต้นสะแลขึ้นอยู่ทั่วไป สูตรนี้แกงกับปลาช่อนแบบชาวบ้านทั่วไป หรือจะใส่ปลาทับทิม ปลานิลจิตรลดาทอด ที่หาซื้อได้ง่ายก็อร่อยไปอีกแบบ  ส่วนน้ำพริกแกงส้มนั้น จะโขลกเองก็ได้ หรือหาซื้อจากตลาดสดที่ส่วนใหญ่จะเป็นน้ำพริกแกงส้มแบบไม่ใส่กระชาย เวลาซื้อต้องบอกให้แม่ค้าเพิ่มกระชายให้ด้วย หรือจะนำมาโขลกกระชายเพิ่มเองก็ยิ่งดี เพราะจะได้กลิ่นหอมของกระชายสดอย่างแกงส้มพื้นบ้านของคนเมืองแท้ๆ นอกจากนี้ ถ้าโขลกเนื้อปลาผสมกับน้ำพริกด้วยจะทำให้น้ำแกงข้นและอร่อยมากยิ่งขึ้น

อาหารพื้นบ้านบางอย่างเริ่มลบเลือนไปจากเมนูอาหารในบ้านเรา ซึ่งปัจจุบันเราอาจพัฒนาอาหารพื้นบ้านเหล่านี้เป็นเมนูเด็ดได้อย่างไม่ยากเย็นนัก เพราะการทำอาหารนั้นไม่มีสูตรตายตัว แต่เป็นการผสมผสานและรับส่งอิทธิพลกันในระหว่างท้องถิ่น เช่นเดียวกับวัฒนธรรมด้านอื่นๆ และแกงส้มดอกสะแลสูตรนี้ก็ไม่ใช่อาหารชาวเหนือพันธุ์แท้ แต่เป็นการผสมผสานกันระหว่างวัฒนธรรมการกินของชาวเหนือตอนล่างกับเหนือตอนบน ได้แกงส้มพื้นบ้านที่มีรสชาติแปลกออกไป เหมาะสำหรับผู้ที่กำลังแสวงหาความเหมือนในความแตกต่างของวัฒนธรรมท้องถิ่น

วิธีทำแกงส้มดอกสะแล

ส่วนผสม ประกอบด้วยปลาช่อน ปลาทับทิม หรือปลานิลจิตรลดา อย่างใดอย่างหนึ่ง  ดอกสะแลเด็ดเป็นช่อๆ  มะเขือส้ม 5-6 ลูก พริกขี้หนูแห้งเม็ดใหญ่ (แช่น้ำแกะเม็ดออก) 10-15 เม็ด หัวหอมแดง 3 หัว กระเทียมไทย 5-6 กลีบ  ตะไคร้ซอย 3.5 ช้อนโต๊ะ  กระชายซอย 3 ช้อนโต๊ะ  กะปิ 1 ช้อนโต๊ะ  น้ำปลา 3 ช้อนโต๊ะ  น้ำมะขามเปียก (แล้วแต่ชอบเปรี้ยวมาก-น้อย)  เกลือป่นเล็กน้อย  น้ำสะอาด