ข้าวตู-ข้าวตัง จากอาหารชาวบ้านถึงอาหารชาววัง

และยังมี “ข้าวตู” ที่เกิดจากการเอาข้าวตากไปคั่วแล้วโม่ให้เป็นผง จากนั้นจะนำเอาผงข้าวไปคลุกกับน้ำตาลมะพร้าวที่เคี่ยวจนเหลวเหนียว แล้วปั้นเป็นก้อนๆ ใส่โหล อบดอกมะลิไว้ แต่ถ้าไม่ปั้นต้องการความสวยงาม จะมีพิมพ์กดเป็นรูปต่างๆ กลายเป็นขนมอีกเช่นกัน เรียกว่า “ข้าวตู” สมัยก่อนเด็กๆ แทบไม่ต้องซื้อขนมกิน แต่ละบ้านมีข้าวตูเป็นของกินที่ทำกินได้เองแทบทุกบ้าน จึงเป็นความฉลาดคิดของคนโบราณที่เก็บเอาของเหลือมาทำเป็นของกิน หรือขนมที่อร่อยได้ ดังนั้น คนแต่ก่อนจึงไม่ค่อยเดือดร้อน อยู่กันอย่างง่ายๆ ความจริงข้าวตูเป็นของกินให้อิ่มก็ได้ เพราะทำด้วยข้าวและรสก็ไม่หวานมากนัก บางทีก็กินข้าวตูกับกาแฟแทนขนมปัง

ข้าวตังดังกล่าวนี้เป็นข้าวตังแท้ๆ ยังไม่ได้ปรุงแต่งให้มีรสชาติ หลุดออกมาจากก้นกระทะอย่างใดก็กินอย่างนั้น ส่วนคำว่า “ข้าวตังกับหนังปลา” คงให้คล้องจองกัน แต่การกินก็แยกกันอยู่ ข้าวตังเมื่อทอดแล้วก็มีเครื่องประกอบไปทางหนึ่งเช่น ข้าวตังหน้าตั้ง ส่วนหนังปลาก็แยกไปกินกับก๋วยเตี๋ยว มาถึงสมัยนี้ข้าวตังได้รับการยกขึ้นโต๊ะ กลายเป็นอาหารว่างขึ้นหน้าขึ้นตาไปแล้ว เช่น “ข้าวตังหน้าตั้งชาววัง” อย่างนี้เป็นต้น  มีเรื่องเล่าว่าเมื่อ พ.ศ. 2481 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เสด็จนิวัตเมืองไทย ปรากฎว่ามีพระราชประสงค์จะเสวยข้าวตัง สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงมีลายพระหัตถ์เล่าถึงเหตุการณ์นี้ ถึงหม่อมเจ้าหญิงอัปภัศราภา เทวกุล ตอนหนึ่ง ว่า

“กงสุลเขาได้รับโทรเลขมีรับสั่งมาว่าอยากเสวยข้าวตัง เขาออกลำบากไม่รู้ว่าจะไปหาที่ไหนในปีนังนี้