เที่ยวไปได้เรื่อยๆ เกียวโต-โอซาก้า : หมู่บ้านมิยาม่า & อามาโนะฮาชิดาเตะ หมู่บ้านชาวนาและมังกรสวรรค์

 

ใครๆ ก็ว่า เดินทางไกลหนึ่งพันก้าวเท่ากับอ่านหนังสือหมื่นเล่ม คิดๆ ดูแล้วท่าจะจริง เพราะการอ่านหนังสือต้องใช้จินตนาการนึกภาพตามตัวอักษร ไหนเลยจะเทียบได้กับการสัมผัสด้วยมือและตาของเราเอง เช่นครั้งนี้ เสียงลือเสียงเล่าถึงความงามและความสงบของชนบทญี่ปุ่นที่หมู่บ้านชื่อ “มิยาม่า” ทำให้เคลิ้มว่าต้องไปเห็นด้วยตาให้ได้ เพราะว่านอกจากเป็นชนบทแท้ๆ ของเจแปนแล้ว ชาวนาที่นี่ยังร่ำรวยอีกต่างหาก

“โทอิจิ” ร้านราเม็งชื่อดังในเกียวโต มิชลินมาติป้ายให้

ดังนั้น เมื่อเสร็จจากอาหารกลางวันที่ร้านราเม็ง “โทอิจิ” ร้านชื่อดังของเมืองเกียวโต ที่รสชาติราเม็งแสนอร่อยและขายดีจนมิชลินต้องมาติดป้ายให้ ก็ออกเดินทางต่อไปที่หมู่บ้านมิยาม่าทันที หนแรกได้ยินชื่ออาจจะ “เห…” แบบคนญี่ปุ่น ฟังชื่อแล้วยังสงสัยไม่คุ้นหูเลยต้อง “เห…” ไว้ก่อน คนญี่ปุ่นนั้นหากสงสัยไม่แน่ใจอะไร เขาจะกล่าวคำว่า “เห..” พร้อมกับเอียงคอข้างใดข้างหนึ่ง ดูคิกขุอาโนเนะตามแบบฉบับคนญี่ปุ่นนั่นแหละ

หมู่บ้านมิยาม่าตั้งอยู่เชิงเขา

“หมู่บ้านมิยาม่า” เป็นหมู่บ้านโบราณ คนไทยที่ไปเที่ยวญี่ปุ่นมักจะรู้จักแต่หมู่บ้านชิราคาวาโกะ ซึ่งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัดกิฟุ ซึ่งเป็นแหล่งที่นักท่องเที่ยวไปกันเยอะมากจนช้ำไปหมด เผลอๆ ชาวบ้านนึกรำคาญ แต่ด้วยความที่ชิราคาวาโกะเป็นมรดกโลกที่ทุกคนอยากมาดู ในฐานะเจ้าบ้านเลยต้องต้อนรับขับสู้ทำตัวเป็นเจ้าของบ้านที่ดี แต่ถ้าจะให้แปลกใหม่แล้ว “มิยาม่า” เป็นหมู่บ้านชนบทที่นักท่องเที่ยวพลาดไม่ได้ เวลานี้คนยังไม่รู้จักกันมากนัก บรรยากาศจึงสบายๆ สามารถเดินเล่นได้รอบหมู่บ้านเลยทีเดียว นอกจากนั้นที่หมู่บ้านยังมีกิจกรรมธรรมชาติให้นักท่องเที่ยวได้ทำหลากหลาย ทั้งเดินป่า ตกปลา เป็นต้น

ป้ายชื่อหมู่บ้าน

มุมยอดฮิต “ตู้ไปรษณีย์” ใครไปก็ต้องถ่ายรูปเป็นที่ระลึก

“มิยาม่า” (Miyama) ตั้งอยู่เชิงเขา ห่างจากเมืองเกียวโตไปประมาณ 30 กิโลเมตร ชุมชนแห่งนี้ผู้คนยังใช้ชีวิตแบบญี่ปุ่นโบราณอยู่เต็มเปี่ยม ไม่ว่าบ้านที่อยู่อาศัย ประเพณีต่างๆ จำนวนคนในหมู่บ้านมีราวๆ 200 หลังคาเรือน กระจายกันอยู่ทั่วพื้นที่ ส่วนบ้านโบราณที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของมิยาม่า มีประมาณ 40 หลัง ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของหมู่บ้าน เรียกว่า “คายาบูกิ โน ซาโตะ” ความหมายก็คือ “การมุงหลังคาแบบคายาบูกิ” นั่นเอง

เครื่องมือการทำเกษตรกรรมของชาวนา

คายาบูกิ เป็นการมุงหลังคาบ้านสไตล์ญี่ปุ่นโบราณ โดยใช้หญ้าหรือบางแห่งก็ว่าใบจากมามุงหลังคา ความหนาประมาณ 50 ซม. ถือเป็นลักษณะเฉพาะของหมู่บ้านแห่งนี้ เวลาจะมุงหลังคาแต่ละที ต้องใช้คนในหมู่บ้านมาช่วยกัน เหมือนกับการ “ลงแขก” หน้าเกี่ยวข้าวบ้านเรา ที่สำคัญไม่เฉพาะผู้เฒ่าผู้แก่ที่มา แต่ยังมีเด็กๆ และคนหนุ่มสาวมาร่วมด้วย เป็นการเรียนรู้และสืบทอดวิธีมุงหลังคาแบบโบราณไม่ให้สูญหายไป

แสดงการมัดเชือกมุงหลังคา
คนในหมู่บ้านช่วยกันมุงหลังคา
ในหน้าแล้ง(ร้อน) ต้องฉีดน้ำไปที่หลังคาเป็นช่วงๆ เพื่อป้องกันไฟไหม้

บรรยากาศภายในบ้านแต่ละหลัง เป็นบ้านที่ใช้อยู่อาศัยจริง หลายหลังเปิดให้บริการเป็นโฮมสเตย์แก่นักท่องเที่ยวที่อยากสัมผัสชนบทญี่ปุ่นแบบดั้งเดิมจริงๆ ทั้งนอนบนฟูกในห้องเสื่อทาทามิ อาบน้ำในห้องน้ำไม้ไผ่ ได้ลองชิมอาหารท้องถิ่นซึ่งเป็นของขึ้นชื่อของที่นี่ คือ ปลาหวาน Ayu ที่จับในแม่น้ำยูระ ในหมู่บ้านยังเปิดเป็น “พิพิธภัณฑ์คายาบูกิ โน ซาโตะ” ให้เข้าชมด้วย ภายในจัดแสดงเครื่องมือเกษตรกรรมแบบดั้งเดิม และอุปกรณ์เครื่องใช้ในบ้านโบราณเมื่อสี่สิบปีมาแล้ว

ภายในพิพิธภัณฑ์คายาบูกิ โน ซาโตะ และคนดูแลซึ่งเป็นชาวบ้านในหมู่บ้าน
เตาผิงภายในบ้าน ใช้ทั้งให้ความร้อนและต้มน้ำชงชา

ไม่ไกลจากคายาบูกิ โน ซาโตะ ยังมีพิพิธภัณฑ์อีกแห่งชื่อ “อินดิโงะ” จัดแสดงศิลปะและสตูดิโอการย้อมสีผ้าอินดิโงะ ขาดไม่ได้เป็นร้านกาแฟและร้านขายของที่ระลึกให้แก่นักท่องเที่ยว ซึ่งมีของน่าซื้อมากมายทั้งของกิน เสื้อผ้า และขนม ล้วนเป็นของผลิตขึ้นเองในหมู่บ้าน นักท่องเที่ยวที่อยากไปเที่ยวแบบค้างคืนในหมู่บ้านสามารถทำได้โดยสอบถามจากทัวร์ได้ ส่วนใครจะเดินทางด้วยตัวเองคงต้องเปิดกูเกิ้ลศึกษาดูว่าติดต่อได้ที่ไหน อย่างไร เพราะมีหลายคนเขียนไว้บ้างแล้ว

ร้านกาแฟและร้านขายของที่ระลึกในหมู่บ้าน
ศาลประจำหมู่บ้าน

ออกจากมิยาม่าหมู่บ้านชาวนาของญี่ปุ่น ก็มุ่งหน้าสู่ “ประตูมังกรสู่สวรรค์” หรือที่เรียกว่า “อามาโนะฮาชิดาเตะ” แหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติที่สวยงามติดอันดับของญี่ปุ่น ที่ได้ชื่อเช่นนี้ เป็นเพราะอามาโนะฮาชิดาเตะ เมื่อมองดูแล้วคล้ายกับเกาะที่มีแนวต้นไม้ทะแยงยาวขึ้นไปบนสวรรค์ คนญี่ปุ่นเขาเห็นเป็นมังกรที่กำลังทะยานขึ้นสู่ท้องฟ้า บนยอดเขาจะมีวิวธรรมชาติสวยสดงดงาม ดังนั้น จึงมีการสร้างจุดชมวิวไว้หลายจุด รวมไปถึงจุดชมวิวที่สูงที่สุดด้วย

อามาโนะฮาชิดาเตะ ประตูมังกรสู่สวรรค์

อันที่จริงแล้ว ภาพของสันทรายสีขาวตัดกับสีเขียวเข้มของต้นไม้ที่ปกคลุมหนาทึบไปทั้งเกาะที่โผล่พ้นน้ำทะเลขึ้นมากลางอ่าวมิยาสึ ความยาวกว่า 3 กิโลเมตรนั้น ก็คือแนวกั้นของปากอ่าวที่เมืองมิยาสึ วางตัวอยู่ในทิศเหนือใต้ระหว่างอ่าวมิยาซึกับทะเลในของทะเลอาโซโนะ เป็นที่รู้จักกันดีว่าเป็น “วิวที่สวยงามที่สุด” ในญี่ปุ่น มีชื่อเสียงมาตั้งแต่สมัยเอโดะ ซึ่งมีเรื่องเล่าว่า ที่นี่สร้างขึ้นเมื่อครั้งที่เทพเจ้าสร้างญี่ปุ่น บริเวณรอบๆ ขุดพบสุสาน และโบราณวัตถุต่างๆ ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์จำนวนมาก ว่ากันว่าในสมัยยามาโตะโจวเท บริเวณนี้เป็นอาณาจักรที่มีอำนาจ กล่าวคือมีลักษณะภูมิประเทศที่หาพบได้ยาก คือมีต้นสนขนาดเล็กใหญ่ราว 8,000 ต้นขึ้นอยู่ เป็นลักษณะทางธรรมชาติที่ใช้เวลาสร้างหลายพันปี

นอกจากนี้ ยังมีตำนานเล่าอีกว่า อามาโนะฮาชิดาเตะ เป็นเหมือนสะพานที่พาดผ่านไปบนท้องฟ้า เชื่อมระหว่างโลกสวรรค์และโลกมนุษย์ เทพเจ้าจะใช้สะพานนี้เดินทางไปมาระหว่างสองโลก ขณะที่บางตำนานกล่าวว่าเทพมังกรเป็นผู้สร้างทั้งหมดนี้ภายในคืนเดียว ใครจะเดินทางขึ้นไปบนยอดเขาต้องนั่ง “แชร์ลิฟท์” ขึ้นไป ไม่น่ากลัวหรือมีอันตรายอะไร ในแต่ละวันคนจะเดินทางขึ้น-ลงกันเป็นประจำ เมื่อขึ้นไปถึงจุดชมวิวในอามาโนะฮาชิดาเตะ มีจุดดูวิวได้ 2 จุด ระหว่างทิศใต้และทิศเหนือ ขึ้นอยู่กับว่าเราขึ้นไปทางไหน

ทางขึ้นอามาโนะฮาชิดาเตะ ต้องใช้แชร์ลิฟท์

ส่วนใครที่อยากจะเห็นว่าเป็นตัวมังกรอย่างไร เขามีวิธีดู คือให้ไปยืนประจำจุดหรือตำแหน่งที่กำหนดไว้ที่จุดชมวิว จากนั้นให้โก้งโค้งมองลอดหว่างขา จะเห็นเป็นรูปมังกรกำลังทะยานขึ้นสู่ท้องฟ้า เพราะฉะนั้น จึงไม่ต้องแปลกใจ เมื่อขึ้นไปแล้วเห็นใครต่อใครต่างก้มหัวโก้งโค้งมองลอดขากันเป็นแถว ไม่ว่าเด็ก ผู้ใหญ่ หรือคนหนุ่มคนสาว เป็นภาพแปลกตาไปอีกแบบ

ทั้งหมู่บ้านชาวนา “มิยาม่า” และประตูมังกรสู่สวรรค์ “อามาโนะฮาชิดาเตะ” ถือเป็นแห่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงาม แต่อาจอยู่ในคนละบรรยากาศ ที่สำคัญทั้งคู่เป็น “อันซีน” ของเจแปน ที่ยังมีนักท่องเที่ยวเดินทางไปไม่มากนัก ไม่แออัดเหมือนแหล่งเที่ยวอื่นๆ ที่ต้องเดินหัวไหล่ชนกัน

ว่าจะไม่แล้วเชียว แต่ยังไงก็อดใจไม่ได้ ที่ว่า “ไม่” คือไม่อยากเอามะพร้าวห้าวมาขายสวนชวนคุยเรื่อง “ญี่ปุ่น” เพราะว่าญี่ปุ่นเดี๋ยวนี้ใครๆ ก็ไปได้ แค่นั่งเครื่องบินไม่กี่ชั่วโมงถึงแดนอาทิตย์อุทัยในพริบตา แต่อย่างว่าแหละ อาจยังมีบางสถานที่หรือบางอย่างที่หลายคนอาจจะยังไม่เคยไป หรือเคยไปแล้วก็อยากไปอีก ไปกี่ครั้งกี่ครั้งก็ยังไม่เคยหยุดที่อยากจะไป

ครั้งนี้หมุดหมายอยู่ที่ “เกียวโต” และ “โอซาก้า” สองเมืองใหญ่ติดอันดับเมืองเศรษฐกิจที่ใหญ่ของญี่ปุ่น รวมถึงด้านการท่องเที่ยวด้วย ถึงจะเป็นเมืองใหญ่ใครๆ ก็ไปมาแล้ว แต่ทั้งเกียวโตและโอซาก้า ก็ยังมีสิ่งใหม่ๆ ให้นักท่องเที่ยวได้เที่ยวชมอยู่เสมอ ไปมาแต่ละครั้งไม่เคยเหมือนเดิมสักที อย่างการเดินทางครั้งนี้จุดหมายอยู่ที่บรรยากาศนอกเมือง เรียกว่าเป็น “อันซีน” ของเกียวโตและโอซาก้า นั่นเทียว

จากสนามบินสุวรรณภูมิ ประเทศไทย การบินไทย สายการบินแห่งชาติ พาบินตรงไปลงที่สนามบินคันไซ ประเทศญี่ปุ่น สนามบินแห่งนี้เป็นสนามบินนานาชาติลอยน้ำแห่งแรกของโลกที่ลอยอยู่บนเกาะเทียม ยื่นเข้าไปในทะเลเซนชูของอ่าวโอซาก้า สร้างขึ้นในเดือนกันยายน ปี 1994 (พ.ศ.2537) พอมาถึงปี 2006 หรือ พ.ศ.2549 สนามบินคันไซได้พัฒนาเชื่อมโยงกับ 31 ประเทศ 71 เมือง กลายเป็นสนามบินใหญ่อีกแห่งของญี่ปุ่นที่มีผู้คนใช้เดินทางมากถึง 20 ล้านคน

ที่ชอบมาก คืออาคารผู้โดยสารขาเข้า มีสถานีรถไฟเชื่อมตรงอยู่ที่ชั้น 2 และมีรถประจำทางเข้า-ออกสนามบินจอดให้บริการที่ชั้น 4 การเดินทางเข้า-ออกสนามบินจึงสะดวกสบายอย่างยิ่ง อีกทั้งภายในอาคารผู้โดยสารมีทั้งร้านอาหาร ร้านขายของที่ระลึก และร้านนวดอยู่หลายร้าน

ก่อนมาญี่ปุ่นครั้งนี้ได้ความรู้ใหม่จากหนังสือของคนเขียนที่ชื่อ โฆษิต ทิพย์เทียมพงษ์ เขียนถึงการเรียกชื่อประเทศญี่ปุ่นที่เคยเป็นข้อสงสัยของใครหลายคน โดยชาติตะวันตกเรียกว่า “เจแปน” คนญี่ปุ่นเรียกตัวเองว่า “นิปปง” ส่วนคนไทยเรียก “ญี่ปุ่น” คุณโฆษิตเขาเฉลยข้อสงสัยนี้ไว้ว่า ญี่ปุ่นได้รับอิทธิพลจากจีนแทบทุกเรื่อง รวมทั้งเรื่องภาษา ในภาษาจีนโบราณออกเสียงเรียกประเทศญี่ปุ่นว่า “จิปปง” กลายมาเป็น “นิปปง” ส่วนจีนปัจจุบันซึ่งใช้ภาษาจีนกลางหรือแมนดารินเป็นหลัก ออกเสียงว่า “ยื่อเปิ่น” เสียงคล้ายภาษาไทยที่เรียก “ญี่ปุ่น” ส่วนคนตะวันตกตั้งแต่สมัยนักสำรวจชาวอเมริกัน มาร์ โค โปโล เรียกขานญี่ปุ่นว่า “จิปันงุ” ต่อมาเสียงเรียกเปลี่ยนไปตามหูคนฟังที่พูดต่างภาษา ในที่สุด “จิปันงุ” เลยกลายมาเป็น “เจแปน”

“เกียวโต” เป็นเมืองหลวงเก่า ตั้งอยู่กลางหุบเขาในลุ่มน้ำยะมะชิโระ ทางฝั่งตะวันออกของที่ราบสูงทัมบะ ด้วยความที่เกียวโตล้อมรอบด้วยภูเขาสามด้าน และมีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลเพียง 1,000 เมตร จึงทำให้เกียวโตมีฤดูร้อนที่อากาศร้อน และฤดูหนาวที่อากาศหนาว

เมื่อเดินทางออกจากเมืองไทยเป็นเวลาเกือบๆ เที่ยงคืน ดังนั้น พอไปถึงเกียวโตจึงยังเช้าอยู่มาก ราวๆ หกหรือเจ็ดโมงเช้า บนถนนแทบไม่มีคน ร้านรวงยังปิดเงียบ จึงไม่มีอะไรดีไปกว่าหาร้านกาแฟอร่อยๆ นั่งละเลียดให้หายง่วง ความจริงแล้วเช้าตรู่ขนาดนี้หาร้านเข้าไปนั่งยากอยู่สักหน่อย ต้องอาศัยร้านขายของชำแบบเฟรชมาร์ทหรือเซเว่นบ้านเรา เข้าไปเดินเตร่ๆ พอให้ถึงสักเก้าโมงออกมาเดินหาอีกที

โชคดีว่ามีร้านชื่อ “คาเฟ่ ร็อกโค” เป็นร้านเปิดให้บริการอาหารเช้า เสิร์ฟชา กาแฟ ขนมปัง แซนด์วิช ซุปร้อนๆ เป็นร้านเดียวในย่านใกล้สนามบินที่เปิดเช้าขนาดนี้ คนญี่ปุ่นที่ต้องไปทำงานแต่เช้าจึงอาศัยร้านนี้นั่งรับประทานและดื่มกาแฟก่อนไปทำงาน นอกจากอาหารเช้าแล้ว ยังขายเมล็ดกาแฟทั้งแบบคั่วบดเป็นผง และแบบเม็ด กลิ่นหอมฟุ้งไปทั้งร้าน รสชาติกาแฟก็กลมกล่อมอร่อยดีทีเดียว ดื่มกาแฟคนละถ้วยกับแซนด์วิชอีกคนละคู่ ก็ได้เวลาออกตระเวนเกียวโตแล้ว

เกียวโตเป็นเมืองที่สร้างตามหลักฮวงจุ้ยของจีน โดยได้รับอิทธิพลจากเมืองฉางอาน เมืองหลวงของราชวงศ์ถังในสมัยนั้น โดยมีพระราชวังหันหน้าไปทางทิศใต้ ทุกวันนี้ พื้นที่ธุรกิจส่วนใหญ่ของเกียวโตตั้งอยู่ทางตอนใต้ของพระราชวังเก่า แต่ได้รับความนิยมน้อยกว่าฝั่งเหนือของเมือง สิ่งก่อสร้างที่อยู่รอบ ๆ พระราชวังไม่ได้ตั้งตามหลักฮวงจุ้ยแบบโบราณแล้ว แต่ตัวถนนของเกียวโตยังคงความเป็นเอกลักษณ์นี้ไว้อยู่ รวมไปถึงความเขียวชะอุ่มของต้นไม้ใบหญ้าจากธรรมชาติ

ด้วยความที่ญี่ปุ่นเป็นประเทศเกาะ เพราะฉะนั้น จึงระมัดระวังในเรื่องความสะอาดมาก กลัวเชื้อโรคจะแพร่กระจายในเกาะอย่างรวดเร็ว คนญี่ปุ่นบอกว่าถ้าเทียบกับเมื่อ 40-50 ปีที่แล้ว ญี่ปุ่นไม่ได้สะอาดแบบทุกวันนี้ และยังไม่พัฒนาก้าวหน้า แต่ด้วยแนวความคิด “ต้องร่วมด้วยช่วยกัน” ดูแลรักษาบ้านเมือง ถึงมีวันเช่นนี้เกิดขึ้น ทำให้ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีความสะอาดเป็นอันดับ 1 โดยเฉพาะเรื่องของการคัดแยกขยะ ถือเป็นอันดับ 1 ของโลกเลยทีเดียว

การจะทิ้งขยะในญี่ปุ่นจะสุ่มสี่สุ่มห้าไม่ได้ ต้องดูให้ดีว่าเป็นถังขยะแบบไหน อย่างขวดน้ำพลาสติกหากจะทิ้งก็ต้องแยกตัวขวด แยกฝา เพราะเป็นพลาสติดคนละชนิดกัน กล่องนม กล่องเบียร์ ก็แยกกันชัดเจน เพราะฉะนั้นตามจุดต่างๆ เช่น จุดพักรถ จะมีถังขยะอย่างน้อย 5 ใบตั้งเรียงกันไว้รอรับขยะจากผู้คน แม้จะยุ่งยาก แต่ก็เป็นเสน่ห์ของญี่ปุ่นที่ทำให้คนอยากมาเที่ยว มาแล้วก็อยากมาอีก มาได้เรื่อยๆ มาได้ทุกฤดูกาล

จุดหมายแรกของวัน คือ “วัดนันเซนจิ” (Nanzenji Temple) เป็นวัดอยู่ชานเมืองในเขตซะเคียว ทางทิศตะวันออกของเมืองเกียวโต ห่างไกลจากเส้นทางของนักท่องเที่ยวทั้งหลาย และถือเป็นเส้นทางแปลกใหม่ของการท่องเที่ยวเมืองเกียวโตด้วย ที่วัดแห่งนี้ผู้คนจะหลั่งไหลมาดูใบไม้แดงที่มีอยู่เต็มไปหมด ซึ่งเป็นลักษณะพิเศษยามเข้าสู่ฤดูใบไม้ร่วงอยู่ระหว่างเดือนตุลาคมถึงปลายพฤศจิกายนของทุกปี ใบไม้จะเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีแดง แต่ที่วัดแห่งนี้จะมีใบไม้สีแดงเป็นหลักปกคลุมไปทั้งวัด ในวัดเองก็มีจุดที่น่าเที่ยวอยู่หลายแห่ง

 

สำหรับตัววัดจริงๆ แล้ว เป็นวัดศาสนาพุทธนิกายเซน ถือเป็นวัดเซนวัดแรกที่สร้างขึ้นโดยพระบัญชาของจักรพรรดิ คาเมะยะมะโฮโอ ที่มีความเลื่อมใสในพุทธศาสนา โดยแรกเริ่มตั้งใจสร้างเพื่อเป็นที่ปลีกวิเวกของตัวเอง แต่ตอนหลังได้บริจาคที่ดินให้สร้างวัดขึ้น ตัววัดสร้างเสร็จใน ค.ศ. 1291 อาณาบริเวณวัดกว้างขวางมาก เมื่อเข้าไปภายในจะแบ่งออกเป็นโซนๆ มีเวลาเปิด-ปิดแยกแต่ละโซน ไม่เหมือนกัน และมีทั้งส่วนที่ต้องซื้อบัตรเข้าชมและส่วนที่สามารถเข้าไปดูได้ฟรี

 

 

เมื่อเข้าไปในวัด สิ่งแรกที่เห็นเป็นประตูไม้เก่าแก่มาแต่โบราณ เรียกว่า “Sanmon Gate” สูงถึง 22 เมตร สร้างขึ้นเป็นอนุสรณ์แก่ผู้เสียชีวิตในสงครามปราสาทโอซาก้า บนชั้นสองของประตูนี้สามารถขึ้นไปชมวิวเมืองเกียวโตได้ 360 องศา มีระเบียงให้เดินได้รอบ แต่ทั้งนี้ต้องเสียเงินค่าเข้าชมคนละ 500 เยน

จุดน่าดูอีกแห่งภายในวัด นอกจากชมใบไม้เปลี่ยนสีแล้ว ก็คือ “สะพานหรือรางส่งน้ำบีวา” สร้างขึ้นในสมัยเมจิเมื่อร้อยกว่าปีมาแล้ว โดยการเจาะภูเขาเพื่อขนส่งน้ำจากทะเลสาบบีวาโกะ (Lake Biwako) ซึ่งอยู่เหนือจากวัดขึ้นไป ส่งเข้าไปใช้ในตัวเมืองเกียวโต ทะเลสาบบีวานี้ เป็นทะเลสาบที่ใหญ่แห่งหนึ่งของญี่ปุ่น ส่วนสะพานส่งน้ำนี้สร้างขึ้นจากอิฐ นับเป็นวิศวกรรมโยธายุคใหม่แห่งแรกของญี่ปุ่น เพราะในสมัยนั้นการเจาะภูเขาเป็นเรื่องที่ลำบากมาก ใต้สะพานเป็นช่องโค้งรองรับตัวสะพาน ผู้คนนิยมไปถ่ายรูปกัน ภาพที่ออกมาดูสวยงามดีทีเดียว ปัจจุบันยังมีน้ำส่งในท่อส่งน้ำบนรางนี้อยู่ แต่คนในเมืองเกียวโตไม่ได้ใช้น้ำจากรางส่งน้ำแห่งนี้แล้ว

นอกเหนือจากที่กล่าวมา วัดนันเซนจิยังมีชื่อเรื่อง “สวนหินแบบเซน” และ “สวนญี่ปุ่น” ซึ่งได้รับการยกย่องว่าสวยงามมาก และยังมีความสงบเหมาะแก่การเข้าไปนั่งปฏิบัติธรรม หรือทำสมาธิ สำหรับวัดที่ญี่ปุ่น จะไม่มีความเป็นพุทธพาณิชย์ และของดั้งเดิมเป็นมาอย่างไรก็จะเป็นอย่างนั้นเหมือนเดิม ไม่มีการดัดแปลงแต่งใหม่ แค่มีผู้คนเข้าไปมากขึ้นเท่านั้น สิ่งหนึ่งที่คนญี่ปุ่นเวลาไปวัดเขาจะนิยมซื้อเครื่องรางของขลังกลับไปด้วย ซึ่งคนญี่ปุ่นเรียกว่า “โอมาโมริ” ใช้เป็นเครื่องรางป้องกันภัยต่างๆ หรือเสริมให้การงานดี เจริญก้าวหน้า ดังนั้น ในวัดญี่ปุ่นทุกที่จะมีจุดขายเครื่องรางของขลังเป็นเรื่องปกติ แต่ไม่มีพุทธพาณิชย์

ที่น่าสังเกตอีกอย่าง คือในวัดที่ญี่ปุ่นจะไม่ค่อยมีพระอยู่อาศัย เพราะพระในญี่ปุ่นไม่ได้จำพรรษาในวัด และถือว่า “พระ” เป็นอาชีพหนึ่งที่ตื่นเช้า ผูกไทด์ใส่สูทถือกระเป๋าเดินทางมาทำงาน มาถึงวัดก็เปลี่ยนเสื้อผ้าเป็นแบบฟอร์ม เครื่องแต่งกายชุดเจ้าอาวาสหรือชุดลูกวัด ตามแต่หน้าที่ของตน คนญี่ปุ่นถือว่าพระเป็นแค่ผู้ประกอบพิธีทางศาสนาเท่านั้น ไม่ได้เป็นพระที่ต้องบวชในศีลในธรรม กี่เดือนกี่ปี และส่วนใหญ่อาชีพพระ ถ้าพ่อเป็นพระ ลูกก็เป็นพระสืบเชื้อสายกันในตระกูลต่อๆ กันมา เพราะฉะนั้นพระในญี่ปุ่นจะมีไม่ค่อยมากเท่าไหร่นัก ถ้าไปดูตามวัดใหญ่ๆ มีคนมาประกอบพิธีบ่อยๆ เขาจะมีชุดของพระแยกตามสมณะแบ่งกันเป็นสีๆ เช่น สีเหลือง สีเขียว ม่วง ชมพู แต่ละสีจะบ่งบอกสมณะของพระ

“ศาลเจ้า” กับ “วัด” ในญี่ปุ่นจะแตกต่างกัน วัดจะมีพระพุทธรูปอยู่ด้านในให้คนไปกราบไหว้ แต่ถ้าเป็นศาลเจ้าจะไม่มีพระพุทธรูปอยู่เลย ข้างในว่างเปล่า เพราะศาลเจ้าญี่ปุ่นเชื่อกันว่าเทพเจ้าอยู่ในใจ และอยู่ทั่วไปไม่มีรูปลักษณ์ ไม่มีรูปเคารพ มีแต่จิตวิญญาณ

 

อีกข้อสังเกตหนึ่ง ถ้าเป็นศาลเจ้าจะมี “เสาสีแดง” เรียกว่า “เสาโทริอิ” อยู่ด้านหน้า ศาลเจ้าที่ใหญ่และมีคนไปไหว้กันอย่างเนืองแน่น คือ “ศาลเจ้าเฮอัน” คนญี่ปุ่นเวลาไปศาลเจ้าหรือเข้าไปในศาลเจ้า เมื่อเดินผ่านเสาโทริจะต้องโค้ง 1 ครั้ง แล้วค่อยเดินผ่านเสาเข้าไป เมื่อเดินไปเจอเสาอีกก็ต้องโค้งอีก ทุกครั้งที่เดินผ่านเสาจะต้องโค้งทุกครั้งไป เหมือนคนไทยเดินผ่านวัดแล้วยกมือไหว้พระพุทธรูป ฉันใดก็ฉันนั้น และหากเดินเข้าไปจนถึงด้านในสุดของศาลเจ้า อาคารด้านในอาจจะมีกระจกหรืออะไรก็ตาม คนจะไปยืนยกมือไหว้ แล้วพอตอนออกจากศาลเจ้า เมื่อเดินผ่านเสาโทริอิก็ต้องหันกลับไปโค้งให้อีก 1 ครั้ง

ศาลเจ้าเฮอัน เป็นศาลเจ้าที่สร้างขึ้นมาเมื่อ 100 กว่าปีก่อน เพื่อฉลองเมืองเกียวโตครบรอบ 1,100 ปี ทั้งนี้ สมัยก่อนการปกครองบ้านเมืองของญี่ปุ่นจะอิงจากจีนเป็นหลักเพราะมองจีนว่าเป็น “พี่ใหญ่” เช่น เมื่อก่อนเมืองหลวงของญี่ปุ่นไม่ได้อยู่ที่เกียวโต แต่จะอยู่ที่เฮอันหรือที่เมืองนารา เมื่อจีนมีการย้ายเมืองหลวงเก่าไปแห่งใหม่ที่เมืองฉางอาน ญี่ปุ่นก็ถือโอกาสย้ายเมืองหลวงจากนารามาสร้างที่เกียวโตเช่นกัน ดังนั้น เกียวโตเลยกลายเป็นเมืองหลวงตั้งแต่นั้นมาจนถึงสมัยเอโดะ เกียวโตเป็นเมืองหลวงถึง 1,500 ปี ตลอดระยะเวลาดังกล่าวเกียวโตจึงมีวัดเก่าๆ ที่เป็นวัดสมัยโบราณตั้งแต่ที่เริ่มสร้างเมืองใหม่ๆ ศาลเจ้าเองก็มีอายุเป็นพันๆ ปีเช่นกัน

ศาลเจ้าเฮอัน สร้างขึ้นเพื่อระลึกถึงจักรพรรดิคามมุและจักรพรรดิ์โคเมอิ ทั้งสองพระองค์มีความสำคัญอย่างมากกับเมืองเกียวโต เพราะเป็นจักรพรรดิองค์แรกและองค์สุดท้ายของเกียวโต ตัวอาคารของศาลเจ้าหลักๆ มีต้นแบบมาจากพระราชวังสมัยยุคเฮอัน สวนที่อยู่รอบๆศาลเจ้าเต็มไปด้วยต้นไม้หลากหลายสายพันธุ์ ให้ความร่มรื่นและสงบ การตกแต่งสวนของที่นี่จะเป็นแบบญี่ปุ่นดั้งเดิม จุดสำคัญคือช่วงฤดูใบไม้ผลิ ศาลเจ้าเฮอันเป็นจุดชมดอกซากุระที่โด่งดังของเกียวโต

นอกจากเสาโทริอิสีแดงขนาดยักษ์ใหญ่ที่สุดกลางถนนก่อนที่จะถึงศาลเจ้าแล้ว ศาลเจ้าเฮอันยังมีสิ่งน่าสนใจ ได้แก่ ตัวอาคารศาลเจ้าที่จำลองมาจากพระราชวังอิมพีเรียลในสมัยเฮอัน เพียงแต่มีขนาดย่อส่วนให้เล็กลงกว่าของจริง

ตั้งแต่วัดนันเซนจิเรื่อยมาจนถึงศาลเจ้าเฮอัน เป็นเสมือนหนังตัวอย่างที่ฉายให้เห็นถึงความรุ่งโรจน์แห่งญี่ปุ่น เพราะแท้จริงแล้วยังมีที่อื่นๆ อีกมากมาย ให้ค้นหาและสัมผัส เพื่อให้เข้าถึงลมหายใจแห่งแดนอาทิตย์อุทัยแห่งนี้